Hoogbegaafdheid

Advies

Schouten-Consult biedt onafhankelijke, praktische Hoogbegaafdheid Coaching & Advies. Onze doelgroep zijn kinderen, ouders, (jong)volwassenen, onderwijsinstellingen en medewerkers. Wij zijn ervaringsdeskundig – wijzelf en onze kinderen zijn hoogbegaafd – waardoor wij de vertaling naar de praktijk goed kunnen maken. Wat betekent hoogbegaafdheid voor jou, je kind of leerling? Hoe ga je hier mee om? Wat zijn de valkuilen en hoe haal je je talenten (of die van je leerling) naar boven?

Meer aandacht voor hoogbegaafdheid, maar nog veel vooroordelen

Op dit moment is er meer dan voorheen aandacht voor hoogbegaafdheid. In de media, op scholen en vanuit de (decentrale) overheid. Dit bekent niet dat er daarmee ook meteen al veel (goeds) bereikt is. Er is nog veel (meer) nodig.

Tegelijkertijd bestaan er nog veel vooroordelen over hoogbegaafdheid. Alsof het iets superieurs zou zijn. En dat alle hoogbegaafden meteen succesvol zijn en moeiteloos door het leven gaan. Dat is nonsense! Qua intelligentie-potentie heb je misschien een voorsprong, maar de praktijk blijkt toch vaak anders.

Veel hoogbegaafden voldoen niet aan het stereotype beeld

Over hoogbegaafdheid bestaan veel misvattingen en vooroordelen. Er zijn diverse vormen en gradaties. Ieder hoogbegaafd kind of volwassene is weer anders. Iedere hoogbegaafde heeft zijn eigen bijzondere talenten en interesses, die vaak vernieuwend en niet-schools zijn. Uit onderzoek blijkt dat er 6 verschillende typen hoogbegaafden zijn, met eigen specifieke karaktertrekken en gedrag. Bijvoorbeeld de goed presterende ‘succesvol aangepaste’ hoogbegaafde en de onderpresterende ‘onderduiker’, vaak gepaard gaand met bijvoorbeeld faalangst. En dit naast de verschillen als gevolg van de mate van hoogbegaafdheid. Hoe hoger het IQ, des te meer de eigenschappen van hoogbegaafdheid worden versterkt.

Dit betekent dus dat niet iedere hoogbegaafde voldoet aan het stereotype beeld dat veel mensen hebben. Soms is het mede daarom lastig te achterhalen dat er überhaupt sprake is van hoogbegaafdheid. En dat dat de achterliggende reden is van problemen waar jij of je kind tegen aan lopen.

Deskundig – ook uit eigen ervaring

Enkele jaren geleden zijn wij er achter gekomen dat ons hele gezin – wijzelf en onze twee dochters van nu 9 en 12 jaar – (uitzonderlijk) hoogbegaafd is. Dit heeft ons waardevolle inzichten gegeven en ons geholpen ons leven beter op de rit te krijgen.

Om ons inzicht en begrip te vergroten en wegen te zoeken hoe hiermee om te gaan zijn wij zelf op onderzoek uitgegaan. Wij hebben de afgelopen jaren veel kennis vergaard en andere experts gesproken over het onderwerp (uitzonderlijke) hoogbegaafdheid. Daarnaast hebben wij vooral veel eigen bevindingen gedaan, vanwege de beperkte kennis die voor handen is op dit gebied. Wij zijn op zoek gegaan naar antwoorden op vragen als: Wat is het? Hoe herken je het? Hoe ga je er mee om? Wat is de rol van school of je werk? Wat zijn de risico’s waar je mee te maken krijgt? Hoe regel je alles praktisch?

Deze kennis heeft ons veel opgeleverd. Het nemen van eigen verantwoordelijkheid (het begint bij jezelf) en het toepassen en delen van die kennis zijn hierbij van groot belang geweest. Het heeft ons geholpen ons leven in te richten zoals wij dat wilden en wat bij ons past.

Benadering zonder methodes – maatwerk

Wij benaderen hoogbegaafde kinderen, (jong)volwassenen (en de ouders), zoals een hoogbegaafde dat het liefst heeft: zonder vaste methodes. Onze coaching en advisering is daarmee altijd maatwerk. Deze aanpak werkt het beste om toegang te krijgen tot een (uitzonderlijk) hoogbegaafde.

Hoogbegaafde kinderen en jongvolwassenen benaderen wij bovendien als een volwaardig persoon, dus zoveel mogelijk als een volwassene. Doe je dit niet, dan word je als hulpverlener door de hoogbegaafde in kwestie niet geloofd en serieus genomen, hoe jong ook.

Wat bieden wij

Op zoek naar de oorzaak van de problemen

Allereerst stellen we vast wat de precieze oorzaak is van de problemen die jij of je kind ervaren in het dagelijks leven. Dat kan bijvoorbeeld zijn op het gebied van werk of je gezinsleven, of in geval van je kind problemen op school of in de omgang met andere kinderen.

Hoogbegaafdheid Coaching & Advies

Als blijkt dat hoogbegaafdheid schuil gaat achter de uitdagingen of obstakels die je tegenkomt in je leven, dan helpen wij jou of je kind middels coaching en advies die uitdagingen op de rit te krijgen. Denk bijvoorbeeld aan hoe in deze situatie om te gaan met school. Dat kan zijn op het gebied van werk, school, je persoonlijk leven en/of je gezinsleven. Zo kun jijzelf of je kind(eren) het levensgeluk terugvinden en succesvoller zijn. Ook organisaties kunnen succesvoller zijn door met deze kennis hun dienstverlening beter af te stemmen op de groep hoogbegaafden. Wij bieden hiervoor individuele en gezinscoaching, adviesgesprekken, workshops en trainingen voor particulieren en organisaties.

Gespecialiseerde Coaching & Advies voor uitzonderlijk hoogbegaafden (IQ > 145)

Wij onderscheiden ons door ons ook te richten op de uitzonderlijk hoogbegaafden, dus met een IQ van meer dan 145. Deze groep heeft specifieke (gedrags)kenmerken en (leer)behoeften, weer anders dan de ‘gewone’ hoogbegaafde.

Informeer naar de mogelijkheden

Als je meer wilt weten hoe wij jou kunnen helpen, dan nodigen we je uit contact met ons op te nemen. Dan bespreken we graag de mogelijkheden met je.

Voor wie

Wij richten ons op coaching van hoogbegaafde kinderen en coaching en advisering van ouders en volwassen. Daarnaast adviseren wij organisaties en instellingen die direct of indirect met hoogbegaafdheid te maken krijgen, zoals scholen, onderwijsinstellingen, gemeenten, re-integratie partijen, UWV, en dergelijke.

Contact

”Ruim één op de drie hoogbegaafde volwassenen functioneert goed (succesvol en gelukkig), een klein derde deel functioneert matig (deze groep handhaaft zich, maar presteert minder dan ze zouden kunnen) en een klein derde deel functioneert zelfs slecht (werkloos, ongelukkig, eenzaam en dergelijke). Op basis van deze cijfers functioneert dus de helft of meer van de hoogbegaafden op een matig of zelfs slecht niveau.“

Onderstaand de belangrijkste kenmerken van een hoogbegaafde. Het kan voorkomen dat je jezelf of je kind niet herkent in deze kenmerken. Reden kan zijn dat er al sprake is van vergaande aanpassing aan de gangbare maatstaven, of verwijdering van jezelf.

Kenmerken hoogbegaafdheid

Intelligentie (leer- en denkvermogen)

Hoog intelligentie potentieel (IQ > 130)
Snel van begrip, snel verbanden leggen
Gemakkelijk lerend
Leren via begripsroute (moeite met en hekel aan automatiseren)
School of werk wordt vaak als saai of gemakkelijk gezien
Hoog leertempo
Veel parate kennis
Snel combineren van nieuwe met bestaande kennis
Helicopterview
Groot analytisch denkvermogen
Creatief denker
Goed probleemoplossend vermogen
Goed waarnemingsvermogen en oog voor detail
Grote nieuwsgierigheid en leergierigheid; intellectuele uitdaging van belang
Een snelle taalontwikkeling op jonge leeftijd
Wiskundig inzicht op jonge leeftijd
Goed concentratievermogen
Je met meerdere taken tegelijk bezig kunnen houden
Buitengewoon goed geheugen
Al op jonge leeftijd nadenken over de zin van het leven
Zéér autonoom, zelflerend
Veel lezen en verzamelen van informatie
Veel feitenkennis, grote algemene ontwikkeling

Andere persoonskenmerken

Je anders of onbegrepen voelen en vaak aansluiting missen
In thuissituatie kun je jezelf zijn, op school of werk niet (speel je een rol)
Vaak weerstand tegen autoriteit
Sterk rechtvaardigheidsgevoel
Hekel aan verplichtingen
Vaak twijfel aan eigen kunnen (faalangst, beren op de weg zien)
Snel verveeld
Hekel aan herhaling (automatiseren)
Ongeduldig
Moeilijk doen (alles ingewikkelder maken dan nodig)
Nadenken over allerlei vraagstukken
Vaak geestelijk vroegrijp
Erg gevoelig voor de omgeving of hoogsensitief (denk aan lichaamstaal van anderen, geluid, licht, drukte, labels in kleren, etc.)
Creatief, inventief
Multitasking, verschillende zaken tegelijk doen
Grote gedrevenheid
Intens
Snel
Veel energie, weinig slaap nodig
Breed scala aan (complexe) interesses
Bijzonder gevoel voor humor
Hoge mate van empathie en betrokkenheid
Opvallend taalgebruik
Stellen van hoge verwachtingen aan jezelf (perfectionisme)
Soms moeilijk op gang komen
Kritische instelling (kan brutaal overkomen)
Gericht op creëren
Natuurlijk vermogen tot zelfreflectie
Groot verlangen naar eigenheid

Intelligentie (leer- en denkvermogen)

Hoog intelligentie potentieel (IQ > 130)
Snel van begrip, snel verbanden leggen
Gemakkelijk lerend
Leren via begripsroute (moeite met en hekel aan automatiseren)
School of werk wordt vaak als saai of gemakkelijk gezien
Hoog leertempo
Veel parate kennis
Snel combineren van nieuwe met bestaande kennis
Helicopterview
Groot analytisch denkvermogen
Creatief denker
Goed probleemoplossend vermogen
Goed waarnemingsvermogen en oog voor detail
Grote nieuwsgierigheid en leergierigheid; intellectuele uitdaging van belang
Een snelle taalontwikkeling op jonge leeftijd
Wiskundig inzicht op jonge leeftijd
Goed concentratievermogen
Je met meerdere taken tegelijk bezig kunnen houden
Buitengewoon goed geheugen
Al op jonge leeftijd nadenken over de zin van het leven
Zéér autonoom, zelflerend
Veel lezen en verzamelen van informatie
Veel feitenkennis, grote algemene ontwikkeling

Andere persoonskenmerken

Je anders of onbegrepen voelen en vaak aansluiting missen
In thuissituatie kun je jezelf zijn, op school of werk niet (speel je een rol)
Vaak weerstand tegen autoriteit
Sterk rechtvaardigheidsgevoel
Hekel aan verplichtingen
Vaak twijfel aan eigen kunnen (faalangst, beren op de weg zien)
Snel verveeld
Hekel aan herhaling (automatiseren)
Ongeduldig
Moeilijk doen (alles ingewikkelder maken dan nodig)
Nadenken over allerlei vraagstukken
Vaak geestelijk vroegrijp
Erg gevoelig voor de omgeving of hoogsensitief (denk aan lichaamstaal van anderen, geluid, licht, drukte, labels in kleren, etc.)
Creatief, inventief
Multitasking, verschillende zaken tegelijk doen
Grote gedrevenheid
Intens
Snel
Veel energie, weinig slaap nodig
Breed scala aan (complexe) interesses
Bijzonder gevoel voor humor
Hoge mate van empathie en betrokkenheid
Opvallend taalgebruik
Stellen van hoge verwachtingen aan jezelf (perfectionisme)
Soms moeilijk op gang komen
Kritische instelling (kan brutaal overkomen)
Gericht op creëren
Natuurlijk vermogen tot zelfreflectie
Groot verlangen naar eigenheid

Tamara

Gert-Jan

Tamara & Gert-Jan

In het volgende overzicht de vergelijking tussen hoe jij (of je kind) was als baby of peuter en hoe nu. Veel hoogbegaafde kinderen zijn al op jonge leeftijd vergaand aangepast aan het gemiddelde en meest geaccepteerde van hun omgeving. Hierdoor zijn veel van de bovenstaande vermelde kenmerken al snel niet meer zichtbaar. Vaak al vanaf groep 1 van de basisschool. Soms zelfs al eerder. Aan de hand van dit overzicht kun je jezelf of je kind wellicht wel herkennen als (mogelijk) hoogbegaafd. Dit kan dan een verklaring zijn van de problemen die jij of je kind ervaren.

Hoe herken je een onderpresterende hoogbegaafde?

Toen

Nu

Als baby en jong kind temperamentvol en pittig (“eigen willetje”, laat zich niet beïnvloeden door straf of beloning)
Als baby helder de wereld inkijkend, scherp observerend
Snel leren, zonder veel oefening (hoofd als baby vroeg omhoog, vroeg lachen, snel zitten en lopen)
Extreem goed geheugen (bijvoorbeeld cadeautjes op 1ste verjaardag nog weten, correcte opvolging uitgebreide opdracht na korte instructie)
Voorlopen in de ontwikkeling t.o.v. leeftijdsgenootjes (zie verslagen consultatiebureau, kinderdagverblijf, etc.)
Snel praten of stotteren (gedachten gaan sneller dan het praten kan bijhouden)
Gevoelig
Weinig slaap t.o.v. leeftijdsgenootjes
Grote fantasie
Opvallend goed in iets (tekenen, rekenen, onthouden van dingen, etc.)

Slecht of wisselend scoren op school (voornamelijk op CITO toetsen)
Hekel aan en moeite met automatiseren (denk ook aan bijvoorbeeld zwemles)
Dingen meteen willen kunnen
Faalangstig (“ik kan het niet”)
Snel opgeven
Geheugen- en concentratieproblemen
Druk, opstandig of onzichtbaar
Gedraagt zich op school anders dan thuis
Uitstellen, vermijden
Weinig slaap nodig, slaapt vaak laat
Past zich aan aan leeftijdsgenootjes
Omgeving is geneigd tot of is reeds overgegaan tot labelling met adhd, add, dyslexie, dyscalculie, autisme, etc.

Toen

Als baby en jong kind temperamentvol en pittig (“eigen willetje”, laat zich niet beïnvloeden door straf of beloning)
Als baby helder de wereld inkijkend, scherp observerend
Snel leren, zonder veel oefening (hoofd als baby vroeg omhoog, vroeg lachen, snel zitten en lopen)
Extreem goed geheugen (bijvoorbeeld cadeautjes op 1ste verjaardag nog weten, correcte opvolging uitgebreide opdracht na korte instructie)
Voorlopen in de ontwikkeling t.o.v. leeftijdsgenootjes (zie verslagen consultatiebureau, kinderdagverblijf, etc.)
Snel praten of stotteren (gedachten gaan sneller dan het praten kan bijhouden)
Gevoelig
Weinig slaap t.o.v. leeftijdsgenootjes
Grote fantasie
Opvallend goed in iets (tekenen, rekenen, onthouden van dingen, etc.)

Nu

Slecht of wisselend scoren op school (voornamelijk op CITO toetsen)
Hekel aan en moeite met automatiseren (denk ook aan bijvoorbeeld zwemles)
Dingen meteen willen kunnen
Faalangstig (“ik kan het niet”)
Snel opgeven
Geheugen- en concentratieproblemen
Druk, opstandig of onzichtbaar
Gedraagt zich op school anders dan thuis
Uitstellen, vermijden
Weinig slaap nodig, slaapt vaak laat
Past zich aan aan leeftijdsgenootjes
Omgeving is geneigd tot of is reeds overgegaan tot labelling met adhd, add, dyslexie, dyscalculie, autisme, etc.

”Onderzoek toont aan dat mensen met een hoog IQ (boven 130) een verhoogd risico hebben op psychische en lichamelijke problemen. Zo heeft 20% van de onderzochte Mensa leden (vereniging voor hoogbegaafden) een gediagnosticeerde angststoornis, ten opzichte van 10% van de doorsnee bevolking. Je zou kunnen zeggen een hyperbrein, een hyperlichaam.”

Deskundig

Er is op dit moment (nog) te weinig kennis over hoogbegaafdheid bij ouders, (medewerkers van) scholen en andere (onderwijs)instellingen.

Naast onze theoretische en praktische kennis over hoogbegaafdheid maken wij gebruik van eigen bevindingen en ervaringen. Wij zijn gespecialiseerd op het gebied van uitzonderlijke hoogbegaafdheid (IQ > 145).

Wij zien het als onze missie onze brede en diepgaande kennis over hoogbegaafdheid op een eenvoudige en praktische wijze te delen met belanghebbenden, waaronder kinderen, ouders en (medewerkers van) scholen en andere (onderwijs)instellingen. Wij helpen hen met issues en vraagstukken over hoogbegaafdheid, waar zij in de praktijk mee te maken krijgen.

Snel en flexibel

Wij hanteren geen wachtlijst en reserveren voldoende tijd voor nieuwe cliënten en/of urgente situaties. Op kortere termijn kun je daarom vaak al bij ons terecht en starten we het traject op.

Afspraken ‘s avonds en in het weekend behoren tot de mogelijkheden.

Een afspraak kan eventueel op afstand plaatsvinden middels bijvoorbeeld online videobellen.

Wij stemmen onze werkwijze af op jouw behoefte. Dus geen standaard methode, maar maatwerk. Dit werkt het meest effectief en efficiënt.

Ervaringsdeskundig

Wijzelf en onze twee dochters zijn (uitzonderlijk) hoogbegaafd. Dit wordt veelal gezien als een zegen, maar in de praktijk blijkt dit vaak ook een last te zijn.

Wij begrijpen hoe het is om hoogbegaafd te zijn, hoe het is om een kind te hebben dat hoogbegaafd is en hoe hiermee om te gaan. Daarnaast kennen wij de impact van ons onderwijssysteem en onze maatschappij op een hoogbegaafde. En andersom.

Wij zetten de theoretische kennis over hoogbegaafdheid en hoe hier mee om te gaan om naar praktische kennisoverdracht, oplossingen en concrete tools voor hoogbehaafde kinderen en (jong)volwassenen, ouders en (onderwijs)instellingen, zoals scholen.

Onafhankelijk

Als Schouten-Consult zijn wij volledig onafhankelijk.

Wij zijn zelf niet werkzaam in en komen niet uit het onderwijs, de (geestelijke) gezondheidszorg, of een gemeentelijke (uitvoerende) instantie, zoals Bureau Jeugd & Gezin. Wij hebben dus geen beroepsdeformatie, kennen geen bureaucratie in onze werkwijze, wij hoeven geen uitgestippeld beleid te volgen, en kijken daarom met een open blik naar het begrip hoogbegaafdheid en hoe hiermee om te gaan, zoals in het onderwijs of op het werk.

Onze adviezen zijn helder, praktisch en onafhankelijk. Wij wijzen op blinde vlekken en mogelijkheden die door reguliere, of ambtelijke instellingen vaak niet herkend of gezien worden.